Zadbaj o swoje zdrowie psychiczne

Czym jest zdrowie psychiczne

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdrowie psychiczne to dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka, a także zdolność do rozwoju i samorealizacji. Pojęcia użyte w tej definicji mają szerokie znaczenia. Ich rozumienie jest subiektywne, uwarunkowane kulturowo i środowiskowo.

Zdrowie psychiczne nie oznacza zatem jedynie braku chorób. Przejawia się również w:

• poczuciu własnej wartości,
• zdolności do własnego rozwoju,
• odpowiedzialności za swoje życie (decyzje, trudności, sukcesy),
• zaangażowaniu w życie społeczne, pracę, związek.

Zdrowie psychiczne – zaburzenia

Rola zdrowia psychicznego jest coraz częstszym tematem poruszanym przez specjalistów. W ostatnich latach o zdrowie psychiczne została poszerzona definicja zdrowia prezentowana przez WHO. Wszystkie dane dotyczące zaburzeń psychicznych, zbierane każdego roku jednoznacznie wskazują na to, że problemy ze zdrowiem psychicznym narastają. Depresja należy do najczęściej diagnozowanych zaburzeń zdrowia psychicznego. Choroba ta dotyczy aż 120 mln osób na całym świecie i jest odpowiedzialna aż za 20 proc. przypadków niepełnosprawności na świecie.

Dane wskazują na znaczący wzrost liczby samobójstw, która na przestrzeni ostatnich 45 lat wzrosła aż o 60 proc. Dlatego kwestia zdrowia psychicznego staje się tak palącym problemem na całym świecie. Obszar ten jest od lat zaniedbywany na całym świecie, jednak należy pamiętać, że nieleczone zaburzenia zdrowia psychicznego są ogromnym obciążeniem dla samego pacjenta, jak i jego najbliższego otoczenia.

Zdrowie psychiczne – czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka zaburzeń zdrowia psychicznego to głównie bardzo częsty obecnie stres i nasze codzienne powtarzane każdego dnia nawyki. Dla zdrowia psychicznego kluczowa jest równowaga między życiem prywatnym a zawodowym. Dotyczy to głównie osób, które pracują zdalnie w domu. Bardzo łatwo wówczas zatrzeć granicę między życiem prywatnym a pracą. Konieczne jest znalezienie czasu również na odpoczynek i kontakty z innymi ludźmi, z którymi nie pracujesz. Wówczas o wiele łatwiej jest złapać dystans. Na zdrowie psychiczne duży wpływ ma również porównywanie się z innymi osobami i krytykowanie samego siebie za wszelkie niepowodzenia. Gdy zaczniemy szukać pozytywów w każdej sytuacji, wówczas łatwiej nam będzie przezwyciężyć trudności.

Zdrowie psychiczne – najczęstsze problemy

Problemy ze zdrowiem psychicznym należą do najczęstszych przyczyn niepełnosprawności na świecie. Do najczęściej diagnozowanych problemów ze zdrowiem psychicznym należy:

1. Depresja,
2. Zaburzenia nerwicowe (lęki i ataki paniki),
3. Demencja,
4. Zaburzenia snu i bezsenność,
5. Zaburzenia somatyczne,
6. Problemy z alkoholem i innymi substancjami psychoaktywnymi,
7. ADHD.

Dlaczego należy dbać o swoje zdrowie psychiczne?

Dbamy o swoją figurę, wygląd czy rozwój osobisty. Niestety zdrowie psychiczne często jest zaniedbywane. Objawy problemów psychicznych przypisywane są nadmiarowi pracy, trudnym momentom w życiu lub brakowi odpoczynku. Kondycja psychiki jest trudna do zdiagnozowania, w szczególności na początkowych etapach. Mogą pojawić się problemy z koncentracją, dolegliwości żołądkowe, bóle głowy czy zaburzenia widzenia.

Zaniedbując swoje zdrowie psychiczne, możesz doprowadzić do rozwoju wielu chorób, w tym depresji, na którą z roku na rok cierpi coraz więcej osób. Prawidłowo funkcjonująca psychika utrzymuje równowagę emocjonalną, ważną w codziennych obowiązkach.

Zadbaj o sferę psychiczną, ponieważ przekłada się ona na pozostałe sfery życiowe. Możesz to zrobić na wiele sposobów, a w trudniejszych sytuacjach zgłoś się po pomoc do specjalistów.

Jak dbać o zdrowie psychiczne?

Przyjrzyj się swojej codzienności

To, jak wygląda Twój dzień, zależy od Ciebie i umiejętności przystosowania się do otaczającej rzeczywistości. O wiele lepiej radzą sobie osoby, które łatwo się adaptują, nie rozpamiętują przeszłości i nie myślą o przyszłości. Liczy się dla nich życie „tu” i „teraz”. Chcąc ocenić swoje zdrowie psychiczne, zwróć uwagę na:

1. Odpoczynek i odpowiednio długi sen. Zadbaj o odpowiednią higienę snu. Najlepiej spać 7–9 godzin na dobę. Zbyt krótki sen źle wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne.
2. Zdrowe odżywianie. Prawidłowe nawyki żywieniowe dodadzą więcej energii do zmagania się z codziennymi wyzwaniami.
3. Aktywność fizyczna. Wybierz aktywność, którą lubisz. Może to być spacer, jazda na rowerze czy kurs tańca. Ważne, żeby ruszać się regularnie, najlepiej na świeżym powietrzu. Zacznij od 30 minut dziennie.
4. Unikanie używek. Używki to substancje, które pobudzają nasz organizm. To np.: alkohol, narkotyki, papierosy, ale również napoje energetyzujące czy kawa. Negatywne skutki po ich zażyciu mogą utrzymywać się kilka dni, tygodni czy miesięcy.
5. Relacje społeczne/międzyludzkie. Pielęgnuj relacje z bliskimi, przy których możesz być sobą. Dziel się z nimi dobrymi i gorszymi momentami. Dzięki takim relacjom nabieramy pewności siebie, nie jesteśmy sami ze swoimi problemami.
6. Asertywność. W celu utrzymania zdrowia psychicznego należy pamiętać o umiejętności odmawiania. Uleganie presji otoczenia wbrew sobie może prowadzić do poważnego naruszenia równowagi psychicznej. Aby do tego nie dopuścić, należy nauczyć się wyrażać własne zdanie i stawiać wyraźne granice dla innych osób. Świadomość siebie jest bardzo ważnym elementem pozwalającym na utrzymanie zdrowia psychicznego.

Zasady zdrowia psychicznego

Pozwól sobie na emocje

Tłumienie emocji źle wpływa na samopoczucie. Odczuwanie strachu, smutku, frustracji czy złości jest normalnym zjawiskiem, w szczególności w trudniejszych sytuacjach. Chcąc zadbać o swoją psychikę, nie unikaj trudniejszych emocji, a staraj się je zrozumieć. Każda z nich wynika z jakiegoś doświadczenia. Złość informuje o tym, że nie zgadzasz się na obecną sytuację, strach jest pomocny w reagowaniu na nią, a smutek pojawia się w momencie, kiedy czegoś Ci brakuje. Zachowanie zdrowia psychicznego polega na odczuwaniu zarówno pozytywnych, jak i negatywnych emocji. Kumulowanie w sobie negatywnych uczuć przełoży się na całą psychikę, obniży poczucie własnej wartości, ograniczy kontakty międzyludzkie i odczuwanie radości. Nazywanie emocji pomoże lepiej je zrozumieć.

Zmień sposób komunikacji ze sobą i otoczeniem

Jeśli chcesz zachować zdrowie psychiczne, odpowiednio komunikuj się ze sobą i otaczającym światem. Unikaj słów „nigdy”, „nic”, „wszystko” oraz „zawsze”, ponieważ mogą one determinować zachowanie. Używanie zdań w stylu: „Nic nie uda mi się osiągnąć”, „Wszystko jest bez sensu” negatywnie wpływa na stan psychiczny. Sprawia, że człowiek traktuje siebie zbyt krytycznie i nie wierzy we własne możliwości. Sam siebie negując, podcinasz sobie skrzydła, przestajesz się uczyć, pracować i rozwijać. Osoby, które komunikują się z otoczeniem w sposób negatywny, każdą najmniejszą przeszkodę traktują jak koniec świata. Zmień podejście do małych porażek, zacznij widzieć w nich wyzwania, a o wiele łatwiej będzie Ci zachować zdrowie psychiczne.

Zacznij marzyć

Trudne życiowe momenty negatywnie wpływają na stan psychiczny. Życie „tu” i „teraz” wydaje się niemożliwe w obliczu wojny, choroby czy śmierci. Warto jest wówczas marzyć, wyznaczać sobie cele, które chce się zrealizować, i zaplanować do nich drogę. Finalizacja nawet najmniejszych celów sprawia, że człowiek nabiera energii, zaczyna bardziej w siebie wierzyć i jest zmotywowany do działania. Warto w takich sytuacjach zastanowić się nad tym, co jest ważne i jak to poprawi jakość życia.

Nie bój się prosić o pomoc

Nawet najsilniejsze osoby czasem potrzebują pomocy innych. W życiu zdarzają się sytuacje, które wymagają konsultacji ze specjalistami, szczególnie jeśli masz za sobą trudne przeżycia, takie jak wojna, utrata bliskiej osoby czy naruszenie nietykalności cielesnej. Osoby, które tłumią emocje, nie potrafią ich nazwać i wyjaśnić, często się frustrują. Mogą też mieć początki depresji.

O zdrowie psychiczne możemy i powinniśmy dbać tak samo, jak o każdy inny aspekt swojego organizmu.

Zdrowie psychiczne – kiedy zasięgnąć wsparcia specjalisty?

Większość ludzi nie dba o swoje zdrowie psychiczne. Wszelkie „gorsze okresy” są pozostawiane bez reakcji i bagatelizowane. Dlatego też, jeżeli często chodzimy smutni i ciężko znaleźć nam pozytywy w otaczającej nas rzeczywistości, warto zacząć działać, zwłaszcza jeżeli:

1. Nie mamy ochoty na jedzenie.
2. Zdarzają nam się bezsenne noce.
3. Objawy pojawiają się coraz częściej i są coraz intensywniejsze.
4. Jesteśmy rozdrażnieni, czujemy dziwny niepokój.
5. Ciężko nam się skupić, podejmować decyzje, a nawet normalnie funkcjonować.
6. Pojawiają się napady kompulsywne.
7. Stajemy się agresywni – tracimy nad sobą panowanie.
8. Uważamy siebie za osobę niekompetentną i niepotrafiącą sobie poradzić.
9. Stajemy się obojętni na to, co się dzieje wokół nas.
10. Nie mamy ochoty na aktywność fizyczną.
11. Porzucamy nasze hobby, pasje – wszystko, co sprawiało nam do tej pory radość.